Smallingerland wendt financieel ravijn voorlopig af
Het grote dreigende financiële tekort voor 2026 is voor Smallingerland niet meer aan de orde. Waar in november vorig jaar nog een gat van € 6 miljoen werd gevreesd, verwacht financieel wethouder Sipke Hoekstra nu een positief resultaat van € 3,1 miljoen. Pijnlijke maatregelen om het aangekondigde ravijnjaar het hoofd te bieden, zijn daardoor voorlopig niet meer nodig. Met dit goede nieuws bood het college van B&W deze week de Kadernota 2026-2029 aan de gemeenteraad aan. Na 2027 lijken maatregelen vooralsnog wel noodzakelijk om de financiën op orde te houden.
Smallingerland bereidde zich voor op zware financiële tijden. Eind 2024 leek het er nog op dat de gemeente in 2026 te maken zou krijgen met een tekort van € 6 miljoen. Dat zou in 2027 nog verder oplopen naar € 7 miljoen. Belangrijkste oorzaken van dat tekort: het zogenoemde ravijnjaar, waarin gemeenten vanaf 2026 landelijk € 2,4 miljard euro minder krijgen van het Rijk, en de oplopende kosten voor jeugdzorg, waar gemeenten onvoldoende geld van het Rijk voor krijgen.
Lobby en eigen maatregelen
Gemeenten hebben in het afgelopen jaar een stevige lobby gevoerd voor meer geld van het Rijk. Lang bleef onduidelijk of dat geld er zou komen. Smallingerland bereidde daarom al bij de begroting voor dit jaar extra maatregelen voor om financiële problemen zoveel mogelijk te voorkomen. De raad liet bovendien uitzoeken welke bijstellingen eventueel nog mogelijk zijn in de begroting. Dat leverde direct al een voordeel op van ruim € 2 miljoen zonder pijnlijke maatregelen. Het gemeentebestuur houdt vast aan haar strategie om niet te weinig, maar ook niet onnodig te veel te bezuinigen.
De lobby bleek uiteindelijk toch tot resultaat te leiden. Bij de voorjaarsnota besloot het kabinet om de helft van het tekort op jeugdzorg bij te passen. Ook komt er extra geld voor 2026 en 2027 voor jeugd. Hoekstra vindt het terecht dat het Rijk de gemeenten tegemoetkomt: "Wy hawwe hjir lang foar striden en wy sjogge dit as in earste stap foarút. In earste stap dêr't nije stappen op folgje moatte sille, hokker kabinet der ek in Den Haach sit. Uterlik yn maaie 2027 krije wy dúdlikens oer mear middels, sadat ek foar 2028 en fierder hooplik gjin pynlike maatregels nedich wêze sille. Mar mei it trajekt dat de ried mei it kolleezje en ús amtlike organisaasje no dien hawwe, binne wy gelokkich goed taret as it nedich is. Wy hawwe in solide finansjeel fûnemint en dat is nedich om bliuwend oan in moai en leefber Smellingerlân wurkje te kinnen."
Vanaf 2028 tekort
In de meest recente cijfers verwacht het college voor 2026 een positief resultaat van € 3,1 miljoen en voor 2027 een plus van € 0,5 miljoen. Vanaf 2028 is er nog een tekort van € 3,0 miljoen dat in 2029 oploopt naar € 3,8 miljoen. Op 24 juni besluit de gemeenteraad of voor die jaren nu al bezuinigingen opgenomen moeten worden. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert gemeenten om dit niet te doen, omdat het Rijk zich naar de mening van de VNG aan de wet moet houden en ook voor 2028 en verder extra middelen voor jeugd beschikbaar moet stellen. In het voorjaar van 2027 wordt dit duidelijk.